1. Trái phiếu là gì?
Trái phiếu là một loại giấy cam kết vay tiền.
Khi bạn mua trái phiếu, bạn đang cho doanh nghiệp hoặc chính phủ vay tiền.
Đổi lại, bạn sẽ được:
- Trả lãi định kỳ (lợi tức)
- Nhận lại tiền gốc khi đáo hạn
Bạn là người cho vay (sở hữu trái phiếu) – Chính phủ hoặc doanh nghiệp là người mượn (phát hành trái phiếu) – có cam kết rõ ràng bằng văn bản.
Hoặc:
Trái phiếu là một loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ của một tổ chức (có thể là doanh nghiệp hoặc chính phủ) với người sở hữu trái phiếu (người cho vay) về một khoản tiền cụ thể, trong một thời gian xác định và với một khoản lợi tức quy định. Nói cách khác, khi bạn mua trái phiếu, bạn đang cho tổ chức phát hành vay tiền và họ có nghĩa vụ trả lại bạn khoản tiền gốc và lãi theo thỏa thuận.
2. Ai phát hành trái phiếu?
Có 3 loại phổ biến xem chi tiết tại đây
| Loại trái phiếu | Ai phát hành | Mục đích |
|---|---|---|
| Trái phiếu chính phủ | Nhà nước | Tài trợ ngân sách, xây dựng |
| Trái phiếu doanh nghiệp | Công ty | Huy động vốn mở rộng hoạt động |
| Trái phiếu chuyển đổi | Công ty | Cho phép người mua chuyển thành cổ phiếu sau này |
3. Lợi ích khi đầu tư trái phiếu
- Thu nhập ổn định: Nhận lãi đều đặn, thường là mỗi 6 tháng hoặc mỗi năm
- Ít rủi ro hơn cổ phiếu: Vì bạn là “chủ nợ”, không phụ thuộc vào lãi lỗ của công ty
- Có thể mua bán lại: Trái phiếu có thể giao dịch trên thị trường (sàn hoặc OTC)
4. Những rủi ro cần biết
- Tổ chức phát hành không trả nợ (vỡ nợ)
- Lạm phát làm giảm giá trị thực tiền lãi bạn nhận được
- Khó bán lại nếu trái phiếu kém uy tín hoặc không có thanh khoản
5. Trái phiếu khác gì cổ phiếu?
| So sánh | Trái phiếu | Cổ phiếu |
|---|---|---|
| Bản chất | Cho vay | Góp vốn làm chủ |
| Lợi nhuận | Lãi suất cố định | Cổ tức – có thể cao/thấp |
| Rủi ro | Thấp hơn | Cao hơn |
| Quyền biểu quyết | Không có | Có (cổ đông biểu quyết) |
| Ưu tiên khi phá sản | Được trả trước | Bị trả sau cùng |
6. Lưu ý khi đầu tư trái phiếu
- Tìm hiểu kỹ tổ chức phát hành – có uy tín không? có từng nợ xấu không?
- Đọc kỹ các điều khoản trái phiếu – lãi suất, thời gian đáo hạn, cách trả lãi
- Cân nhắc rủi ro – đừng chỉ nhìn vào lãi suất cao
7. Ví dụ dễ hiểu
- Bạn mua 10 trái phiếu doanh nghiệp A, mệnh giá mỗi trái phiếu là 1.000.000 VNĐ, lãi suất 10%/năm, kỳ hạn 3 năm.
- Mỗi năm bạn nhận: 1 triệu × 10% × 10 = 1.000.000 VNĐ tiền lãi
- Sau 3 năm: bạn được hoàn lại 10 triệu gốc, tổng thu nhập = 13 triệu.
8. Tóm lại
Trái phiếu là kênh đầu tư ổn định, phù hợp với người thích an toàn, đặc biệt nếu bạn chọn đúng tổ chức uy tín như Chính phủ, ngân hàng lớn, hoặc doanh nghiệp có xếp hạng tín nhiệm tốt.
Trái phiếu là một hình thức huy động vốn, nhưng khác rất nhiều so với cổ phần (hay cổ phiếu). Cả hai đều là cách để huy động tiền từ bên ngoài, nhưng bản chất và quyền lợi của người mua thì rất khác nhau.